Música

MÚSICA

 

Santa Comba non é un concello que teña moita tradición musical, onde ano tras ano se manteñan numerosas bandas de música, gaiteiros, charangas ou orquestras, como ocorre en moitos municipios onde a tradición, a formación de base e as sagas familiares fan que as formacións perduren no tempo.

 

Santa Comba non tiña unha formación musical estable, pero houbo uns cantos xalleiros empeñados en deleitar ós veciños cunhas actuacións e anécdotas que permanecerán na memoria de moitos.

 

 

Algunhas destas formacións acolleron a membros que posteriormente tiveron unha dilatada traxectoria musical, e nalgúns casos recoñecida nacional e internacionalmente. Entre elas podemos citar varios persoeiros:

 

José Braña nos anos 50,  un acordeonista nado en Salgueiroas-Ser que formou parte das orquestras “Estrella Azules”, “Santa Comba” e “Hispania”, formada con músicos militares, e que durante unha época foi acordeonista oficial do Hostal dos Reis Católicos de Santiago de Compostela. A principios dos 60 emigrou a Brasil onde formou parte da prestixiosa  orquestra “Alegrias de España”. Os que o coñeceron afirman que era un virtuoso do acordeón destacando sobre os demais. Gozaba de moita fama en iberoamérica, sobre todo despois dunha memorable actuación interpretando música rusa nunha televisión brasileña. Faleceu en Río de Janeiro nos anos 80.

 

Manolo Contreras, cuñado de Pepe o electricista de Ser, que aínda que non era veciño de Santa Comba (naceu en Jaén) viviu uns 10 anos aquí, onde traballou de panadeiro, mecánico e labrador. Gañou en 1.958 o concurso “Desfile de estrelas” da Radio Nacional de España e foi vocalista da orquestra “Pose” de Fontecada, a primeria de Santa Comba. Despois da súa marcha foi substituído por outro coñecido da música galega, Miguel Torres que acadou o seu maior éxito na orquestra “Compostela”. Manuel Contreras tamén formou parte da orquestra “Santa Comba” e de “Ecos de Barcala”.

 

José Ferrero Castaño, que sen nacer en Santa Comba trasladouse ó noso pobo para facerse cargo dunha botica, e ademais de boticario (descubriu e patentou unha menciña contra a sarna) acabou sendo xuíz de paz e alcalde. Pero a súa fama venlle pola súa gran afección á música. Ensinaba, escoitaba, compoñía e dirixía, así como a animación cultural. Na súa botica celebraba xuntanzas coa xente nova, veladas literarias e musicais. Formou un coro, tocaba o piano, cantaba nas misas dos domingos, seleccionaba voces e foi o artífice da fundación da banda de música. Cando as bandas de música viñan a tocar nas festas de Santa Comba, a primeira peza tocábana diante da súa casa e él dirixía coa súa batuta. O seu enterro celebrouse con 13 sacerdotes e unha orquestra. Unha rúa da localidade está adicada a súa persoa.

 

Antonio Amigo Ramos, nado en Grixoa en 1926. Foi mestre de composición no Conservatorio de Música de Valladolid onde concluíu a carreira de piano. Formou parte como arcodeonista da orquestra “Sintonía” e mesmo tocou na Banda de Santa Comba. Dirixiu a banda de Música de Silleda (Pontevedra), a de Viveiro (Lugo) e da Merza (Pontevedra) coa que gravou un disco e actuou en América. As súas composicións encheron un disco da Banda de Música da Garda Civil. Ten máis dun cento de composicións propias e creou un selo musicial. Despois de falecer traxicamente nun accidente de tráfico o 10 de novembro de 1.985, ós 58 anos de idade, o concello adicoulle unha rúa.

 

José Amigo Ramos, iniciouse con nove anos na música, actuando nas festas dos arredores, nunha agrupación musical formada polo seu pai, tíos, irmáns e primos, que se facían chamar “Os de Meanos”. Comezou a estudar música coincidiendo co servizo militar, e contribuíu a formar oficialmente a Banda de Música de Santa Comba na década dos cincuenta. Tocou en distintas agrupacións musicais 14 anos consecutivos (de 1.944 a 1.958) na “Pista Jallas” (posteriormente Sala de Festas Xallas). Pero o seu gran éxito tivo lugar na emigración, en Río de Janeiro-Brasil, onde foi un dos fundadores da orquestra “Alegrias de España” coa que percorrería con éxito nacións como Brasil, Uruguai ou Arxentina, visitando platós de televisión, actuando en vivo, e deixando na súa bagaxe tres discos gravados. Posteriormente formou parte de “Casino de Sevilla”, orquestra coa que percorreu toda América do Sur e da que chegou a ser director musical. Ó seu  regreso a España formou parte, entre outros, de “Los Satélites”, da Banda de Ponteceso e da de Santa Comba. Entre as súas creacións  ten rexistradas varias composicións adicadas a súa terra natal.

 

Aínda que non posuía unha formación musical nin un virtuosismo como o outros persoeiros aquí citados, non podemos esquecernos de Perfecto Pereira “Pereiriña”, nado no lugar de Montouto. Debutou como músico ós 9 anos de idade nas festas de Bustelo, despois de subir sempre ós escenarios cando viñan as orquestras ás festas da súa aldea. A partir dese intre, estivo tres décadas enriba dos escenarios.  Pasou por célebres orquestras da época como foron a “Santa Comba” (na que debutou como cantante), “Los Dinámicos” ou “Los Panters”, “cobrando mil pesetas diarias cando non había estradas e os instrumentos levábanse nos carros polos camiños de terra”. Acadou o cumio coa orquestra “Los Seikos”,  na que levaba a dirección, era o vocalista. Durante os últimos oito anos alternaba dita función coa de batería. “Los Seikos” foron creados polo propio Perfecto Pereira xunto co seu veciño Daniel, outro recoñecido persoeiro no mundo das orquestras, nado no concello da A Baña pero afincado na nosa terra. Daniel aportou grandes cousas á música xalleira. Formou parte doutra recoñecida orquestra como “Xuntanza”, e acadou a cima musical como pianista da orquestra “Compostela”.

 

A música en Santa Comba non só contribuíu ó entretemento e a diversión da xente, nun tempo onde as ofertas de ocio eran escasas, senón que tamén foi o xerme de diversas empresas municipais que se convertirían nunha referencia empresarial no municipio. Delas podemos citar a Durán Radio que nos seus comezos acompañaba a “Los Dinámicos” ou a “Los Panters”  para darlle o servizo de son ou para levar os instrumentos da banda de música nunha DKW. Ou a Paco Romar, que como membro da Banda de Música Municipal decidiu mercar unha furgoneta para o transporte dos músicos. Co paso do tempo, pasou de ser chofer a dispoñer dunha auténtica empresa de transporte de viaxeiros.

 

 

ORQUESTRAS

Orquesta Polar de Ser      De 1944 a 1952 (Músicos; Bertua director, Che de Leonor, Eduardo de Arriba, Agapito, Manolo de Aurelia, etc,)

Orqueta Ucha Anos 50 e 60, Músicos; Hermanos Ucha, Hermanos Tino e José de Revordelos, Manolo de Buxan, etc

Amigos y sus muchachos                 De 1948 a 1952

Pose de Fontecada            De 1955 a 1965 aprox.

Santa Comba                       De 1959 a 1963

Los Dinámicos                    De 1963 a 1969

Los Panters                          De 1969 a 1972

Los Seikos                            De 1972 a 1985

Xuntanza                              Comezos dos 70 a inicios dos 90 “a metade eran de A Baña e outra de Santa Comba”

 

 

BANDAS E GRUPOS DE GAITAS

 

Grupo  de gaitas “Os de Meanos”. De 1935 a 1948

“cun parón desde o comezo da guerra o 18 de xullo de 1936 ata o final da guerra co desfile da victoria o 1 de abril de 1939”

 

Grupo de gaitas “Los Vencedores de Montouto”, de xeito máis organizado e cobrando como grupo de gaitas estiveron en activo durante uns 20 anos, desde 1965 a 1985. Pero antes “sen ter nome e sen un número de membros fixo, cantando, tocando, regueifando ou facendo o tonto para divertirnos” existiron desde 1956 a 1965 aproximadamente.

 

Veciños de Montouto manifestan que existíu na zona un grupo de gaitas que se chamaban “Os Cucherlos”, aínda que sobre o mesmo non se puido documentar nada, crese que existíu nos anos 40.

 

Banda de Música Municipal.

 

A antiga Banda de Música municipal data do ano 1947, cando José Ferrero Castano comezou a darlle clases de música a uns oito ou dez rapaces na súa botica. En realidade non era unha banda, senón un grupo de rapaces que acudían ás veladas literarias e musicais de Ferrero. Non actuaban en público, agás nas festas ou con motivo dalgún acto relixioso. Pero a iniciativa de José Ferrero foi o xerme para que en 1952, e xa dirixida por José Amigo Ramos, Santa Comba contara cunha banda que comenzaba as súas actuacións dun xeito oficial con 18 membros. Esta formación tería unha vida de seis anos, de 1952 a 1958, e no seu máximo esplendor chegou a contar con 32 membros. De tódolos membros que tivo a banda na súa historia, e despois de consultar con membros aínda vivos, foi posible identificar a 36 deles.

 

A considerada como Banda de Música moderna tivo unha vida case idéntica á da banda antiga. Se primeiro foi Ferrero na súa botica, neste caso foi, a finais de 1984, Manuel Rodríguez Calvo “O Garrote”, que xa formara parte da banda antiga, no seu bar Xallas, e dunha forma informal, comezou a darlle clases de música a uns mozos. Posteriormente, en 1986, o concello faríase cargo da formación musical coa creación da Escola de Música Municipal, acadando no curso 87/88 que a escola pasase a ser filial do Conservatorio de Música de Santiago. O domingo 31 de marzo de 1991, ante 1.500 persoas, nun pavillón municipal de deportes repleto, presentouse a nova Banda de Música Municipal, con 37 membros de entre os 7 e 15 anos de idade, baixo a dirección de Xosé R. España Lorenzo, a  subdirección do propio “Garrote” e o  apoio e colaboración do que fora director da antiga banda, José Amigo Ramos. Antes da disolución da banda en 1998, Amigo tamén exerceu labouras de dirección.

 

MEMBROS QUE Ó LONGO DA SÚA HISTORIA FORMARON PARTE DE ANTIGA BANDA DE MÚSICA

1952-1958

Ramón García “Moncho da Bañeira” Santa Comba Bombo e Pratos
Francisco Romar Blanco “Paco de Pilara” Santa Comba Saxo Tenor
José Gesto Redondo “Pepe da Marta” Santa Catalina – Santa Comba Clarinete
Manuel Rodriguez “Manolo da Garrota” Santa Catalina – Santa Comba Saxofón
Francisco Rodriguez “O Garrote” Santa Catalina – Santa Comba Clarinete
Emilio Roddriguez “ O Garrote” Santa Catalina – Santa Comba Baixo
Juan Liñares Santa Catalina – Santa Comba Trombón
José Amigo Ramos Grixoa – Santa Comba Director
Francisco Amigo Grixoa – Santa Comba Clarinete
Andrés García “Andrés do Canteiro” Grixoa – Santa Comba Bombardino
Manuel Otero “O Parrulo” Grixoa – Santa Comba Saxo Barítono
José Lema “Tomás” Grixoa – Santa Comba Baixo
Faustino Danza Ramos Grixoa – Santa Comba Requinto
Manuel Danza Ramos Grixoa – Santa Comba Caixa e ciscorno
Herminio Silvariño Vilas “O fotógrafo” San Cristobal- Santa Comba Trombón
Manolo de San Cristobo San Cristobal-Santa Comba Bombo
Andrés O Pallajeiro Vilar – Santa Comba Trombón
Manuel Amigo “O manquiño” Vilar – Santa Comba Trompeta
Ricardo Muñiz Mourelle – Santa Comba Saxofón
Manuel Pose García “Manolo de Evaristo” Fontecada – Santa Comba Saxo
Jesús Muñiz Guisande – Santa Comba Trombón
Laudino do Xordo Mourelle – Santa Comba Caixa
Demetrio Bugallido – Negreira Clarinete
O Petexo de Meanos Meanos-Zas Saxo Tenor
O Parrando de Meanos Meanos-Zas Saxofón
O Cuvelo de Meanos Meanos-Zas Trombón
Costa de Meanos Meanos-Zas Trompeta
Pepe do Conde Meanos-Zas Baixo
Domingo Espasandín Meanos-Zas Bombo
Francisco Amigo Brandomil-Zas Clarinete
Emilio de Cachán Muíño – Zas Bombo
Benigno de San Fins San Fin de Eirón-Mazaricos Clarinete
Mero de A Baña A Baña Saxofón
Benigno Duarte As Travesas – Santa Comba Trompeta
Angel Romar “Lito” Rial – Zas Requinto
José Durán “Duran Radio” Santa Comba Asistencia cunha DKW

 

 

COMPOÑENTES DA BANDA XOVE DE MÚSICA O DIA DA SÚA PRESENTACIÓN

31 de marzo de 1991

Director
Xosé R. España Lorenzo
Subdirector
Francisco Rodriguez Calvo “Garrote”
Requintos
Sandra Quintáns García
Marcos Villar Rodríguez
Frautas
Sonia Villar Castro
Laura Rodríguez Espasandín
Sergio López Muñoz
Mª Ángeles Garrido del Río
Mª Dolores Porteiro Vázquez
Bibiana Paredes Pías
Laura Quintáns Jurjo
Mª Ángeles Conde Abelenda
Clarinetes
Eduardo M. Gómez Raposo
Mª Flor Fariña Quintáns
Fernando Rodriguez Espasandín
Isabel Fariña Negreira
Cristina Martínez Duarte
Ana Mª Conde Abelenda
Mª Beatriz Pazos Anido
Mª Ángeles Martínez Espasandín
Rosario Espasandín Landeira
Adelina Espasandín Turnes
Alicia Facal Calvo
Berta Gerpe Uzal
Saxofóns
Margarita Álvarez Amigo
José Daniel Castro Barcia
Javier Facal Calvo
Augusto Rodriguez Fraga
Angel Quintáns Jurjo
Mª Esther Espasandín Turnes
Trompetas
Juan Fariña Martínez
José Mª Facal Calvo
José Daniel Turnes Rey
Barítono
José Emilio Lois Blanco
Baixos
Juan Vázquez Rodríguez
Javier Pazos Recarey
Batería
Damián Quintáns García
José David Moreira Ares
César Moreira Ares

Grupos Modernos

Gran Soul Banda

Manera de Pensar

 

 

 

PRESENTACIÓN DA BANDA DE MÚSICA DE SANTA COMBA (31 – 03 – 1991)E GRUPO DE GAITAS E BAILE